عامل بیماری پن لکوپنی گربه یک ویروس DNA تک رشته ای از خانواده پاروو ویریده (Parvoviridae) می‌باشد که گروهی کوچک ولی در عین حال مقاوم اند زیرا غشا ندارند. در تمام دنیا شیوع دارد و می‌تواند روند کشنده و یا اشکال تحت کلینیکی داشته باشد. در بیرون از بدن حیوان و فومایت _ Fomite _ (وسایل نگهداری حیوان) تا ۲ سال می‌تواند زنده بماند.تنها راه مؤثر ترکیبات هیپوکلریدسدیم (وایتکس) و شعله دادن می باشند.
تقریباً ۹۰% گربه ها در یکسال اول زندگی به بیماری پن لکوپنی مبتلا می‌شوند که برخی روند حاد و کلینیکی و برخی تحت کلینیکی دارند. واکسیناسیون امروزه باعث محدود شدن بیماری شده است. حیوان بهبود یافته تا آخر زندگی ایمن می‌باشد. در بچه گربه های زیر ۶ ماه بیماری اغلب عوارض سیستمیک و عصبی و در بالغین عمدتا انتریت و لکوپنی دارد.
نحوه انتقال بیماری پن لکوپنی
ویروس و عامل بیماری پن لکوپنی گربه سانان از طریق ادرار و مدفوع دفع می‌شود و انتقال از طریق Oronasal می باشد. همچنین از طریق تنفس و گوارشی وارد بدن حیوان سالم شده و در ناحیه گره‌های لنفاوی اوروفارینژیال (Oropharyngial) تکثیر اولیه انجام می‌دهد و ویرمی رخ می دهد.متعاقب آن در بافت هایی که در آن‌ها تکثیر میتوز زیاد است مانند مغزاستخوان،کریپت های روده ، بافت لنفاوی و … وارد شده و اثرات سایتوپاتیک دارد و سلول را از بین می‌برد و شاهد انتریت و ضعف سیستم ایمنی خواهیم بود.
در بچه گربه ها سیستمیک است چون اغلب سلول‌ها تقسیم میتوز دائمی دارند.بعد از بهبود بالینی ممکن است بیمار تا ۶ هفته ناقل باشد (دفع کننده باشد) و عامل را انقال دهد.پس از ورود عامل بیماری در بیماران مقاوم و دارای سیستم ایمنی قوی،بیماری به شکل تحت کلینیکی رخ می دهد.
علایم بالینی بیماری پن لوکوپنی
بچه گربه های بین ۳ تا ۵ ماه بیشتر دچار می شوند. شدت و علایم به برخی فاکتورها بستگی دارد:
- سن
- میزان ویروس
- سطح ایمنی
- عفونت همزمان میکروبی/انگلی
در فرم فوق حاد (PreAcute) بچه گربه ظرف مدت ۱۲ ساعت می میرد. در فرم حاد (Acute) علایم شامل تب، لتارژی (Lethargy)، انورکسی و دهیدراسیون می باشد.
مهمترین علامت این است که ابتدا استفراغ و سپس اسهال دیده می‌شود ولی در انتریت های گوارشی و دیستمپر (Distemper) اول اسهال و سپس استفراغ مشاهده می‌شود (و یا همزمان).
استفراغ در گربه ۱۰۰% پاتولوژیک (بر اثر بیماری) است، در سگ‌ها هم غیر طبیعی می‌باشد هرچند سگ‌ها به راحتی می‌توانند غذایی که خورده اند را استفراغ کنند و گرچه چندان نگران کننده نیست ولی در هرحال غیرطبیعی می باشد.
در کالبدگشایی التهاب و تجمع گاز در روده ها را مشاهده می کنیم.اسهال خونی نیز رخ می دهد. در بچه گربه هایی که در رحم مادر و یا اولین روز پس از تولد آلوده شوند احتمال هایپرپلازی مخچه وجود دارد و دچار هایپرمتری می‌شوند (قدم های بیش از اندازه بلند) و همچنین Intention Tremor مشاهده می‌شود . (لرزش در اندام با فرکانس برابر که ناشی از اعصاب مرکزی باشد و معمولاً در حین انجام دادن کارهای ظریف مشاهده می شود).
Tremor به سه دسته تقسیم می‌شود :
۱٫ At Rest یا لرزش در حالت استراحت
۲٫ Action یا لرزش در حال کار و فعالیت
۳٫ Intention یا لرزش در حین کارهای ظریف مثل عبور از یک سوراخ،ورود به باکس،غذا خوردن و …
تشخیص تفریقی بیماری پن لوکوپنی گربه ها با بیماری‌هایی نظیر انگل های روده ای، باکتری های روده ای مثل سالمونلوز، مسمومیت، سپسیس، اجسام خارجی داخل دستگاه گوارش و ضربه خوردن سر (Head Troma) است.
تشخیص پن لکوپنی گربه
- لوکوپنی شدید در حدود ۵۰ تا ۳۰۰۰ در هر میکرولیتر که در حالت طبیعی باید بیش از ۶۰۰۰ باشد.
- تست های ELISA و ImmunoChromatography
حیوانی که واکسینه شود ممکن است تا ۳ ماه ویروس را از طریق ادرار و مدفوع دفع کند.
روند درمان بیماری پن لکوپنی
- آنتی بیوتیک هایی شامل آمپی سیلین (چون بافت روده تخریب شده است و محیط غیراستریل است).
- مایع درمانی توسط سرم رینگر
- داروهای ضد استفراغ (Antiemetic) که شامل Phenothiazine (برای گربه ها در شرایطی غیر از پن لکوپنی بهترین ترکیب ضد استفراغ است) ، Antihistamin (برای گربه ها در پن لکوپنی بهترین انتخاب است)،Cisapride و Metoclopramide (که داروهای مرکزی عمل کننده اند و برای سگ‌ها بهترین انتخاب می باشند).
ترکیبی به نام Granolocyte Colonization Stimulating Factor یا فاکتور تحریک‌کننده کولونیزاسیون گرانولوسیت ها که به اختصار GCSF خوانده می‌شود باعث افزایش تعداد WBC ها می شود.
راه های پیشگیری از بیماری پنلوکوپنی
برای این بیماری دو نوع واکسن تهیه شده است:
- MLV : از نظر کلینیکی و بالینی استفاده می شوند.
- Killed : در گربه های زیر ۴ هفته و آبستن استفاده می شوند.